Skip to Content

การรีเวิร์สออสโมซิส

การรีเวิร์สออสโมซิส (Reverse Osmosis - RO)

การรีเวิร์สออสโมซิส (Reverse Osmosis - RO) เป็นกระบวนการกรองน้ำที่ใช้ เยื่อเมมเบรน (Membrane) ชนิดพิเศษที่มีรูพรุนขนาดเล็กมาก (ประมาณ 0.0001 ไมครอน) ซึ่งสามารถกรองสิ่งปนเปื้อนในน้ำ เช่น เกลือ แร่ธาตุ โลหะหนัก เชื้อโรค และสารเคมี ออกไปได้ ทำให้ได้น้ำที่มีความบริสุทธิ์สูง


หลักการทำงานของระบบ RO

รีเวิร์สออสโมซิส (RO) ทำงานโดยอาศัยหลักการตรงข้ามกับกระบวนการออสโมซิสปกติ

  • ในธรรมชาติ ออสโมซิส (Osmosis) คือกระบวนการที่น้ำจากบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายต่ำ จะไหลผ่านเยื่อกั้นไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นสูงกว่า โดยไม่ต้องใช้พลังงาน
  • รีเวิร์สออสโมซิส (Reverse Osmosis - RO) ใช้แรงดันสูง (Pump) เพื่อดันน้ำจากบริเวณที่มีสารละลายเข้มข้น (น้ำดิบ) ผ่านเยื่อเมมเบรน ไปยังอีกฝั่งที่มีสารละลายเข้มข้นน้อยกว่า ทำให้ได้น้ำบริสุทธิ์ และแยกสารปนเปื้อนออกจากน้ำ
🔹

เปรียบเทียบง่ายๆ: กระบวนการ RO ทำงานเหมือน การกรองน้ำด้วยตะแกรงที่เล็กมาก ซึ่งสามารถกรองโมเลกุลของเกลือ แร่ธาตุ และเชื้อโรคได้เกือบทั้งหมด


ส่วนประกอบหลักของระบบ RO

  1. ปั๊มแรงดันสูง (High-Pressure Pump)
    • ใช้เพิ่มแรงดันน้ำเพื่อให้ไหลผ่านเมมเบรน
  2. เยื่อเมมเบรน (RO Membrane)
    • มีรูพรุนขนาดเล็กมาก กรองโมเลกุลขนาดใหญ่ สารละลาย และเชื้อโรคออกจากน้ำ
  3. Pre-Filters (ไส้กรองก่อนเข้า RO)
    • ช่วยกรองตะกอน สิ่งสกปรก และคลอรีนก่อนเข้าระบบ RO
  4. Post-Filter (ไส้กรองปรับปรุงคุณภาพน้ำ)
    • ปรับรสชาติและกลิ่นของน้ำก่อนนำไปใช้งาน


สิ่งที่ระบบ RO สามารถกรองออกจากน้ำได้

สารละลายและแร่ธาตุที่ไม่ต้องการ เช่น

  • แคลเซียม (Ca²⁺) และแมกนีเซียม (Mg²⁺) ที่ทำให้น้ำกระด้าง
  • เกลือและโซเดียม (Na⁺)
  • ไนเตรต (NO₃⁻) และฟลูออไรด์ (F⁻)

สารเคมีและโลหะหนัก เช่น

  • ตะกั่ว (Pb), ปรอท (Hg), แคดเมียม (Cd), สารหนู (As)

เชื้อโรค เช่น

  • แบคทีเรีย ไวรัส และโปรโตซัว

สารปนเปื้อนอื่น ๆ เช่น

  • คลอรีน และสารอินทรีย์ที่ทำให้เกิดกลิ่นไม่พึงประสงค์


ข้อดีของระบบ RO

กรองน้ำได้สะอาดมาก – สามารถกำจัดสิ่งปนเปื้อนที่มีขนาดเล็กมาก เช่น โลหะหนัก และเชื้อโรค

ช่วยกำจัดความกระด้างของน้ำ – ลดการสะสมของหินปูนในเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น กาต้มน้ำ

เหมาะกับการผลิตน้ำดื่มคุณภาพสูง – นิยมใช้ในโรงงานผลิตน้ำดื่มและน้ำดื่มบรรจุขวด

ลดการปนเปื้อนของสารเคมีและโลหะหนัก – เหมาะสำหรับพื้นที่ที่มีปัญหาน้ำบาดาลหรือน้ำกร่อย

ข้อเสียของระบบ RO

อัตราการสูญเสียน้ำสูง – ในบางระบบ อาจมีน้ำเสียที่ถูกทิ้งออกมาประมาณ 50-75%

กรองแร่ธาตุที่มีประโยชน์ออกไปด้วย – น้ำที่ผ่าน RO จะมีแร่ธาตุต่ำ อาจต้องเติมแร่ธาตุคืน (Remineralization)

ต้องใช้พลังงานและการบำรุงรักษา – ต้องเปลี่ยนไส้กรองและทำความสะอาดระบบเป็นระยะ

มีต้นทุนสูงกว่าระบบกรองอื่น ๆ – ระบบ RO มีค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและดูแลสูงกว่าเครื่องกรองทั่วไป


การใช้งานของระบบ RO

ระบบผลิตน้ำดื่ม (Drinking Water Production)

  • ใช้ในเครื่องกรองน้ำภายในบ้าน
  • ใช้ในโรงงานผลิตน้ำดื่มบรรจุขวด

โรงพยาบาลและอุตสาหกรรมยา (Medical & Pharmaceutical Industry)

  • ใช้ผลิตน้ำบริสุทธิ์สำหรับห้องปฏิบัติการและกระบวนการผลิตยา

อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม (Food & Beverage Industry)

  • ใช้ในกระบวนการผลิตที่ต้องการน้ำที่ไม่มีสิ่งปนเปื้อน

อุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Industry)

  • ใช้ผลิตน้ำบริสุทธิ์ที่ใช้ในการล้างแผงวงจร

การแปรรูปน้ำทะเลเป็นน้ำจืด (Desalination)

  • ใช้ในโรงงานแปรรูปน้ำทะเลเป็นน้ำดื่ม


person in blue long sleeve shirt

สรุป

การรีเวิร์สออสโมซิส (RO) เป็นระบบกรองน้ำที่มีประสิทธิภาพสูง สามารถกำจัดสารปนเปื้อนและเชื้อโรคได้เกือบ 100% ทำให้น้ำมีความบริสุทธิ์สูง อย่างไรก็ตาม ระบบ RO ก็มีข้อเสีย เช่น สูญเสียน้ำในปริมาณมาก และกรองแร่ธาตุที่มีประโยชน์ออกไปด้วย ดังนั้น การเลือกใช้ RO ควรพิจารณาตามความเหมาะสมของแต่ละสถานการณ์ 


การควบคุมคุณภาพน้ำดื่มและน้ำใช้